Trong thị trường chứng khoán phái sinh thì hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai là hai sự lựa chọn phổ biến nhất hiện nay. Vậy giữa hai hợp đồng này giống nhau và khác nhau như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ thông tin về vấn đề này.
Điểm giống nhau giữa hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai
Để nắm rõ về hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai, trước hết cần hiểu về chứng khoán phái sinh là gì. Theo Khoản 9 Điều 4 Luật Chứng khoán 2019 thì chứng khoán phái sinh là một công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng bao gồm:
- Hợp đồng quyền chọn;
- Hợp đồng kỳ hạn;
- Hợp đồng tương lai.
Một số đặc điểm nổi bật của chứng khoán phái sinh có thể kể đến như:
- Thứ nhất, chứng khoán phái sinh được thiết lập trên tối thiểu một tài sản cơ sở và có giá trị gắn liền với giá trị của phần tài sản đó.
- Thứ hai, chứng khoán phái sinh không xác lập quyền sở hữu với tài sản cơ sở mà chỉ là sự cam kết, thỏa thuận về quyền và nghĩa vụ phát sinh trong tương lai giữa các bên tham gia hợp đồng.
- Thứ ba, chứng khoán phái sinh là công cụ đầu tư vào sự biến động giá trị của tài sản chứ không phải là sự đầu tư vào một loại tài sản thực tế.
Như vậy, có thể thấy điểm giống nhau giữa hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai đều là sản phẩm của chứng khoán phái sinh. Cả hai hợp đồng này đều là công cụ phái sinh, được thực hiện căn cứ vào tài sản cơ sở tại một thời điểm nhất định trong tương lai, cùng với mức giá được xác định từ trước.
Hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai là sản phẩm của chứng khoán phái sinh
Điểm khác nhau giữa hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai
Tiêu chí | Hợp đồng kỳ hạn | Hợp đồng tương lai |
Khái niệm | Là thỏa thuận giữa bên bán và bên mua về việc giao dịch một loại tài sản cơ sở vào một thời điểm trong tương lai cùng với mức giá được xác định từ trước. (Khoản 13 Điều 4 Luật Chứng khoán 2019) | Là hợp đồng được chuẩn hóa giữa người bán và người mua về việc giao dịch một tài sản cơ sở với mức giá được xác định từ trước tại một thời điểm cụ thể trong tương lai. Hợp đồng tương lai được niêm yết trên Sàn giao dịch Chứng khoán. (Khoản 12 Điều 4 Luật Chứng khoán 2019) |
Tính chuẩn hóa | Không cần chuẩn hóa điều khoản, giá trị hay khối lượng tài sản. Chính vì vậy, tài sản cơ sở của hợp đồng kỳ hạn có thể là bất kỳ loại nào. | Phải chuẩn hóa về điều khoản, giá trị, khối lượng của tài sản cơ sở vì hợp đồng tương lai được niêm yết và giao dịch trên Sở giao dịch Chứng khoán phái sinh. |
Thị trường giao dịch | Không được niêm yết và giao dịch trên thị trường tập trung. | Được niêm yết và giao dịch trên thị trường tập trung. (Khoản 1 Điều 48 Luật Chứng khoán 2019) |
Độ rủi ro | Cao | Thấp |
Bù trừ và ký quỹ | Không cần phải thực hiện ký quỹ | Phải thực hiện ký quỹ để đảm bảo nghĩa vụ thanh toán mang tính bắt buộc. (Theo Quy chế Bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh - Ban hành kèm theo Quyết định số 12/QĐ-HĐTV ngày 10 tháng 8 năm 2023 của Hội đồng thành viên Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam) |
Tình trạng đóng vị thế | Nhà đầu tư có thể đóng vị thế bằng việc tham gia vị thế ngược đối với hợp đồng kỳ hạn tương tự. (Khoản 4 Điều 56 Luật Chứng khoán 2019) | Đóng vị thế bất cứ lúc nào bằng cách tham gia vị thế ngược với hợp đồng tương lai tương tự, giúp người sở hữu hợp đồng tương lai linh động hơn trong việc sử dụng nguồn vốn. (Khoản 4 Điều 56 Luật Chứng khoán 2019) |
Tính bắt buộc | Không có tính bắt buộc | Người tham gia hợp đồng có nghĩa vụ thực hiện tại ngày đáo hạn. |
Quy mô hợp đồng | Không có quy mô | Phụ thuộc vào các điều khoản hợp đồng |
Tính thanh khoản | Thấp | Cao |
Quy định | Tự điều chỉnh | Bởi Sở giao dịch Chứng khoán |
Hợp đồng tương lai bắt buộc niêm yết trên thị trường tập trung
Nhà đầu tư nên chọn hợp đồng kỳ hạn hay hợp đồng tương lai?
Tùy thuộc vào mục đích, nhu cầu mà nhà đầu tư có thể cân nhắc, lựa chọn hợp đồng kỳ hạn hay hợp đồng tương lai.
Thông thường, hợp đồng kỳ hạn được sử dụng với mục đích là đầu cơ giá lên hoặc giá xuống trong tương lai, nhằm tránh việc tài sản bị tác động của rủi ro về giá cả hay lãi suất trong tương lai.
Ví dụ như hợp đồng kỳ hạn đối với USD (tránh rủi ro mất giá tiền tệ) hay hợp đồng kỳ hạn với lương thực, nông sản (tránh rủi ro biến động giá cả hàng hóa).
Đối với hợp đồng tương lai, khi tham gia giao dịch nhà đầu tư có khả năng thu được những khoản lợi nhuận hấp dẫn chỉ với một khoản tiền ký quỹ có giá trị nhỏ hơn nhiều so với giá trị của hợp đồng mà nhà đầu tư muốn tham gia. Khoản lợi nhuận này thường cao hơn nhiều so với thị trường cơ sở.
Song song đó, hợp đồng tương lai cũng giúp nhà đầu tư quản lý rủi ro biến động giá cả một cách hiệu quả. Những nhà đầu tư đang nắm giữ cổ phiếu trên thị trường cơ sở có thể hạn chế việc thua lỗ trong trường hợp thị trường giảm điểm bằng cách bán hợp đồng tương lai. Như vậy, hợp đồng tương lai là sự lựa chọn phù hợp cho nhà đầu tư lướt sóng, có nhiều thời gian xem bảng điện và biểu đồ.
Trên đây là nội dung tư vấn về hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai. Hy vọng qua bài viết này, bạn đọc sẽ hiểu rõ hơn về những nội dung có liên quan. Nếu còn thắc mắc, xin vui lòng liên hệ
19006199 để được hỗ trợ.
Tác giả: Minh Nguyệt 
