Hiệu lực là gì? Quy định về hiệu lực pháp luật

Hiệu là yếu tố quan trọng quyết định tính hợp pháp của các quy định pháp luật. Trong bối cảnh pháp luật, hiệu lực không chỉ đơn thuần là vấn đề của việc văn bản có tồn tại hay không, mà còn liên quan đến khả năng thực thi và ảnh hưởng của nó đến xã hội. Vậy hiệu lực cụ thể là gì?

Câu hỏi: Em là sinh viên ngành Công nghệ sinh học và đang học môn pháp luật đại cương. Em đang học về cách tra cứu văn bản và em thấy rằng các văn bản pháp luật đều có hiệu lực khác nhau. Cho em hỏi hiệu lực là gì? Làm sao để biết hiệu lực của một văn bản pháp luật? Hiệu lực có thể bị chấm dứt được không? Xin cảm ơn.

Hiệu lực là gì? Hết hiệu lực là gì?

Hiệu lực trong ngữ cảnh pháp luật là khả năng hoạt động và áp dụng của một văn bản pháp luật trong thực tế. Nó xác định tính cụ thể và thực tế của các quy định pháp lý, đảm bảo rằng chúng có thể được thi hành và tuân thủ một cách hợp lý và công bằng.

Định nghĩa này phản ánh sự quan trọng của việc văn bản pháp luật không chỉ tồn tại trên giấy mà còn phải có khả năng ảnh hưởng và thực thi trong cộng đồng và xã hội.

Hiệu lực là gì?

Hết hiệu lực nghĩa là việc một văn bản pháp luật không còn có giá trị pháp lý nữa. Điều này có thể xảy ra khi văn bản đó đã hết hạn, bị thay thế bởi văn bản mới có hiệu lực cao hơn, hoặc đã bị bãi bỏ. Khi một văn bản không còn hiệu lực, các quy định và điều khoản của nó không còn được áp dụng hoặc tuân thủ nữa.

Cụ thể, căn cứ Điều 154 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015, văn bản pháp luật có thể hết hiệu lực toàn bộ/một phần nếu rơi vào các trường hợp sau:

- Hết thời hạn hiệu lực trong văn bản.

- Được sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế bởi văn bản khác.

- Bị bãi bỏ bởi cơ quan có thẩm quyền bằng văn bản.

- Văn bản quy định chi tiết văn bản quy phạm pháp luật sẽ hết hiệu lực nếu văn bản quy phạm pháp luật hết hiệu lực.

Hiệu lực pháp lý là gì?

Hiệu lực là giá trị pháp lý của văn bản quy phạm pháp luật, xác định khả năng của nó để được thi hành hoặc áp dụng trong thực tế. Nó phản ánh mức độ quan trọng của văn bản trong hệ thống pháp luật, cũng như phạm vi của nó trong việc điều chỉnh hoặc ảnh hưởng đến thời gian, không gian và đối tượng áp dụng.

Trong hệ thống pháp luật của Việt Nam, Hiến pháp đóng vai trò là đạo luật cơ bản, có hiệu lực pháp lý cao nhất. Các bộ luật và luật được Quốc hội thông qua đứng sau Hiến pháp. Pháp lệnh của Uỷ ban thường vụ Quốc hội có giá trị cao hơn so với các văn bản quy phạm pháp luật do Chính phủ ban hành, như nghị định, nghị quyết.

Hiệu lực pháp luật được thể hiện qua hai phương diện chính sau đây:

1) Hiệu lực về không gian: Xác định phạm vi lãnh thổ mà một văn bản quy phạm pháp luật có thể được áp dụng hoặc thi hành.

2) Hiệu lực về thời gian: Xác định thời gian mà một văn bản quy phạm pháp luật có giá trị pháp lý và phải được tuân thủ và thi hành.

Hiệu lực thi hành là gì?

Nhìn chung, hiệu lực thi hành và hiệu lực pháp lý có khái niệm tương tự nhau, và có thể thay thế các thuật ngữ này trong quá trình sử dụng.

Hiệu lực thi hành là gì?

Hiệu lực thi hành có thể hiểu là khả năng của một văn bản pháp luật để được thực thi và tuân thủ trong thực tế. Điều này bao gồm việc áp dụng các quy định và điều khoản của văn bản đó vào các tình huống cụ thể và đảm bảo rằng chúng được thực thi một cách hợp pháp. Bên cạnh quy định thời điểm có hiệu lực pháp luật, hiệu lực thi hành còn thể hiện các nội dung về hiệu lực có liên quan đến văn bản quy phạm pháp luật.

Cách xác định hiệu lực của văn bản pháp luật

Việc xác định hiệu lực của văn bản pháp luật sẽ dựa trên quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015: Tìm điều khoản quy định ngày có hiệu lực thi hành ngay trong văn bản pháp luật.

Hiệu lực thi hành thường được quy định ở cuối mỗi văn bản pháp luật và là một điều khoản quan trọng không thể thiếu trong hầu hết các văn bản quy phạm pháp luật.

Ví dụ như sau:

- Luật/Nghị định/Nghị quyết này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2025.

- Văn bản này có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký.

Như vậy, bạn có thể xác định hiệu lực của một văn bản thông qua quy định về hiệu lực thi hành trong văn bản pháp luật đó.

Bên cạnh đó, Điều 151 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2020) có quy định về thời điểm có hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật như sau:

- Thời điểm có hiệu lực của văn bản được quy định tại văn bản đó nhưng phải đảm bảo không sớm hơn thời hạn sau kể từ ngày thông qua/ban hành:

+ 45 ngày: Đối với văn bản của cấp trung ương ban hành.

+ 10 ngày: Đối với văn bản của Hội đồng nhân dân/ Ủy ban nhân dân cấp tỉnh;

+ 07 ngày: Đối với văn bản của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp huyện/xã.

Lưu ý: Nếu là văn bản được ban hành theo thủ tục rút gọn thì có thể có hiệu lực thi hành từ ngày ký/thông qua văn bản nhưng phải đảm bảo đăng công báo/công khai trên phương tiện thông tin đại chúng trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày ký ban hành.

Qua bài viết trên, chúng tôi đã gửi đến bạn đọc các nội dung liên quan đến khái niệm hiệu lực là gì và quy định về hiệu lực pháp luật cũng như cách xác định hiệu lực của văn bản.

Nếu cần giải đáp về các quy định của pháp luật, hãy gọi ngay các chuyên viên pháp lý theo số  1900.6199 để được hỗ trợ